E-cigarette ทางเลือกหนึ่งในการอดบุหรี่?

บุหรี่ หรือ cigarette นั้นเป็นสิ่งที่มนุษย์ได้รู้จักใช้กันมานาน และมีขายอยู่ทั่วไป ประกอบด้วยสารเคมีต่าง ๆ ซึ่งแบ่งออกได้เป็น 2 ประเภทใหญ่ ๆ คือ สารที่ทำให้เกิดการเสพติด และสารปรุงแต่งในบุหรี่ โดยสารที่ทำให้เกิดการเสพติดนั้นคือ นิโคติน (nicotine) ส่วนสารปรุงแต่งที่ใช้เพื่อเพิ่มอรรถรสในการสูบได้แก่ polycyclic aromatic hydrocarbons, benzo- pyrene, phenol, nitrosamine, vinyl chloride และโลหะหนัก เป็นต้น เมื่อบุหรี่ถูกจุดขึ้น ควันที่เกิดขึ้นจะประกอบด้วยสารต่าง ๆ มากกว่า 4,000 ชนิด และมีอย่างน้อย 60 ชนิดที่เป็นสารก่อมะเร็ง⁽¹⁾
รูปที่ 1 แสดงส่วนของ ventral tegmental area (VTA) ที่อยู่ในสมอง⁽²⁾
             นิโคตินเมื่อเข้าสู่ร่างกายแล้วจะถูกส่งต่อเข้าไปยังระบบประสาทส่วนกลาง จากนั้นไปจับกับ nicotine receptor ซึ่งพบได้บริเวณ ventral tegmental area (VTA) ของ brain reward pathway ทำให้มีการหลั่ง dopamine ออกมาจากปลายประสาท ทำให้ผู้สูบบุหรี่มีความรู้สึกสุขใจ^(1,2)
             นอกจากนี้นิโคตินยังมีผลต่อการหลั่งสารสื่อประสาทชนิดอื่น ๆ ออกมาจากปลายประสาท และมีผลต่อร่างกายดังในตารางที่ 1
             ตารางที่ 1 ผลทางชีวภาพของสารสื่อประสาทชนิดต่าง ๆ ที่เพิ่มขึ้นด้วยฤทธิ์ของนิโคติน(1)

สารสื่อประสาท                             ผลทางชีวภาพ
Dopamine                                ทำให้รู้สึกพึงพอใจ สุขใจ ลดความอยากอาหาร
Acetylcholine                            ทำให้ตื่นตัว ความจำดีขึ้น สมาธิดีขึ้น
Serotonin                                 รักษาระดับอารมณ์ ลดความอยากอาหาร
Norepinephrine                         ทำให้ตื่นตัว มีแรงจูงใจ สดชื่น ลดความอยากอาหาร
GABA                                      ลดความเครียด และความวิตกกังวล
Endorphin                                ลดความเครียด และความวิตกกังวล

             การติดบุหรี่เป็นการเสพติด 3 ทาง(1,3,4) คือ 
             1. การติดนิโคติน คือ การที่ร่างกายปรับตัวต่อการใช้นิโคติน ในภาวะที่สูบบุหรี่ร่างกายจะทำงานได้อย่างปรกติโดยมีนิโคตินเป็นส่วนหนึ่ง แต่เมื่อขาดนิโคตินร่างกายจะเสียสมดุลทำให้เกิดอาการขาดนิโคติน (withdrawal symptoms) เช่น หงุดหงิด กระสับกระส่าย ปวดหัว นอนไม่หลับ วิงเวียนศีรษะ อารมณ์ซึมเศร้า หดหู่ สมาธิไม่ค่อยดี คิดอะไรไม่ออก เป็นต้น ผลเหล่านี้มักทำให้ผู้ที่พยายามหยุดบุหรี่ทนไม่ได้และต้องการบุหรี่มาสูบอีก และเมื่อสูบบุหรี่ร่างกายได้รับนิโคตินอาการขาดนิโคตินก็จะหายไป 
             2. การติดทางสังคมและสภาพแวดล้อม พบว่าคนรอบข้างและเพื่อนเป็นปัจจัยสำคัญในการเริ่มต้นทดลองสูบบุหรี่ โดยเฉพาะในวัยรุ่น การได้รับการยอมรับจากคนรอบข้างและเพื่อนฝูง ทำให้วัยรุ่นคนนั้นสูบบุหรี่ต่อไปจนกลายเป็นผู้ติดบุหรี่ นอกจากนี้ในปัจจุบันการหาบุหรี่เพื่อมาสูบนั้นเป็นเรื่องที่หาได้ง่าย 
             3. การติดทางพฤติกรรมและจิตใจ เป็นการเสพติดชนิดหนึ่ง โดยเกิดจากการเรียนรู้แล้วปฏิบัติจนเคยชิน ยกตัวอย่างเช่น การดื่มกาแฟหรือดื่มเหล้าไปด้วยสูบบุหรี่ไปด้วย ดังนั้น เวลาดื่มกาแฟหรือดื่มเหล้าแล้วจึงอยากสูบบุหรี่ หรือการสูบบุหรี่ในห้องทำงาน เวลาเมื่อเข้ามาในห้องทำงานจะเกิดความอยากสูบบุหรี่ เป็นต้น
             การใช้ยาที่ได้รับการพิสูจน์แล้วว่ามีประโยชน์และประสิทธิ ภาพสูงในการเลิกสูบบุหรี่⁽⁴⁾ คือ การให้นิโคตินทดแทน (Nicotine Replacement Therapy : NRT) ซึ่งจะช่วยป้องกันไม่ให้เกิดอาการขาดนิโคติน ในต่างประเทศมี NRT อยู่ 6 แบบคือ nicotine gum, transdermal nicotine patch, nicotine nasal spray, nicotine inhaler, nicotine lozenges และ nicotine sublingual tablets แต่สำหรับในประเทศไทยมีใช้เพียง 2 แบบคือ nicotine gum (Nicorette^R) และ nicotine patch (Nicotinell-TTS^R) ซึ่งความแตกต่างของ nicotine ในแต่ละรูปแบบนั้นมีไม่มากนัก ดังนั้น จึงขึ้นอยู่กับตัวบุคคลที่ต้องการเลิกสูบบุหรี่ในการเลือกใช้ว่าจะสะดวกกับ วิธีใด
             ใน ปัจจุบันได้มีวิวัฒนาการของการคิดค้นวิธีการเลิกบุหรี่ หรือการสูบบุหรี่โดยให้ผู้สูบปลอดภัยจากสารพิษอื่น ๆ และทำให้ผู้คนรอบข้างปลอดภัยจากบุหรี่มือสองจากผู้สูบบุหรี่ คือ E-cigarette หรือบุหรี่อิเล็กทรอนิกส์ โดยการทำงานนั้นเมื่อมีลมที่เกิดจากการดูดผ่านเข้าไป sensor ที่อยู่ใน atomizer ของบุหรี่จะทำงานเพื่อให้เพิ่มความร้อนให้ nicotine solution นั้นระเหยเอาไอระเหย (vapor) ของนิโคตินที่บรรจุใน mouthpiece หรือ cartridge ทำให้ผู้สูบได้รับนิโคตินเหมือนการสูบบุหรี่ โดยแหล่งพลังงานนั้นเป็น battery ที่สามารถ charge กลับมาใช้ใหม่ได้ ดังตัวอย่างในรูปที่ 2

ที่มา http://en.wikipedia.org/wiki/E-cigarette

จุดเด่นของบุหรี่ไฟฟ้า^(5-7)
             ไม่ เกิดการเผาไหม้ ทำให้ปราศจากทาร์ คาร์บอนมอนอกไซด์ บิวเทน แอมโมเนีย ไซยาไนด์ ไนโตรเจนไดออกไซด์ สารหนู ฟีนอล กัมมันตภาพรังสี และอื่น ๆ ที่สามารถทำให้เกิดมะเร็งที่ปอด คอ และปาก ปลอดภัยกับผู้ใช้และผู้ใกล้ชิด โดยสิ่งที่ผู้สูบบุหรี่ไฟฟ้าจะได้รับมีอย่างเดียวก็คือ นิโคติน เหมือนกับที่เคี้ยวหมากฝรั่งเลิกบุหรี่ จึงไม่เป็นอันตรายต่อผู้สูบและคนรอบข้าง ใช้แทนบุหรี่จริงได้ โดยควันที่ออกมาไม่เป็นอันตรายต่อผู้สูบและคนรอบข้าง เพราะไม่ใช่ควันจากการเผาไหม้ แต่เป็นเพียงละอองน้ำหรือไอน้ำเสมือนจริงเพื่อคงไว้ซึ่งสุนทรีในการสูบ ขนาดและหน้าตาเหมือนบุหรี่จริง ดังนั้น ในการอดบุหรี่ผู้สูบไม่ต้องทรมานจากการอดแบบหักดิบ สามารถพ่นควันได้ และที่สำคัญคือ ไม่เป็นอันตรายต่อผู้สูบและบุคคลรอบข้าง โดยกลิ่นนั้นเป็นเพียงกลิ่นอโรมา ไม่ได้เกิดจากควันเหมือนบุหรี่จริงจึงไม่เป็นอันตราย
             ลักษณะ E-cigarette จะเหมือนกับบุหรี่ทั่วไป ซึ่งไม่ต้องใช้ไฟในการสูบ แต่ใช้ผลทาง electronic แต่มีควันและแสงไฟ และยังคงให้ความรู้สึกเหมือนบุหรี่ทั่วไป เพียงแต่ให้ผลต่อร่างกายผู้สูบน้อยมาก และยังไม่มีผลต่อผู้อยู่ข้างเคียงอีกด้วย ซึ่งผู้เลิกยังผ่อนคลายได้เหมือนเดิมจนสามารถเลิกได้ โดยปรกติของผู้ติดบุหรี่สาเหตุความอยากมาจากร่างกายยังคงต้องการนิโคตินจาก บุหรี่อยู่ ผู้อยากเลิกจะรู้สึกอยากอยู่ จากการเลิกโดยหยุดสูบทันทีทำให้เลิกไม่ได้เด็ดขาด แล้วก็กลับมาสูบอีก E-cigarette จะช่วยให้ผู้เลิกค่อย ๆ ลดนิโคตินลงตามขั้นตอนจากการสูบแบบปรกติ จนร่างกายค่อยปรับความสมดุลและไม่อยากอีก
             สรุปคุณสมบัติ E-cigarette^(5-7)
             1. ไม่มีสาร Tar ซึ่งเป็นอันตรายต่อสุขภาพ
             2. ไม่ต้องใช้ไฟในการสูบ ซึ่งจะมี carbon monoxide เหมือนบุหรี่ทั่วไป
             3. ไม่มีผลต่อสภาวะแวดล้อม และผู้อยู่ใกล้ ซึ่งต้องได้รับจากควันของผู้สูบเหมือนบุหรี่ทั่วไป             
             4. ไม่มีประกายไฟที่จะก่อชนวน จึงสามารถสูบในที่ห้ามสูบได้
             5. ไม่หักหาญความรู้สึกของผู้จะเลิกได้ เพียงทำตามขั้นตอนการเลิก
             เหมาะ ทั้งสำหรับผู้ที่ต้องการเลิกบุหรี่และผู้ที่ไม่คิดจะเลิกสูบ เนื่องจากไม่เป็นอันตรายทั้งต่อผู้สูบและคนรอบข้าง ประหยัดค่าบุหรี่ได้ในระยะยาว 

ตารางที่ 2 ตัวอย่างสูตรของ Nicotine solution ความเข้มข้นต่าง ๆ เพื่อใช้ในการอดบุหรี่ ⁽⁵⁾

Substance                  Recipe 1 Recipe 2 Recipe 3 Recipe 4
Propylene glycol           85%        80%       90%      80%
Nicotine                      6%          4%        2%        0.1%
Glycerol                      2%          5%        -           5%
Tobacco essence          -            4%        4.5%      1%
Essence                      2%          -           1%        1%
Organic acid                1%          -            -           2%
Anti-oxidation agent      1%          -           -            -
Butyl valerate               -             1%        -            -
Isopentyl hexonate        -             1%        -            -
Lauryl laurate               -              0.6%     -            -
Benzyl benzoate            -             0.4%     -             -
Methyl octynicate          -             0-5%     -            -
Ethyl heptylate              -             0.2%     -            -
Hexyl hexanoate             -            0.3%     -             -
Geranyl butyrate             -            2%        -            -
Menthol                        -             0.5%     -            -
Citric acid                     -             0.5%     2.5%       -
Water                          -              -          -            2.9%
Alcohol                         -              -          -            8%

ที่มา http://en.wikipedia.org/wiki/E-cigarette

ตารางที่ 3 Nicotine doses deliverable from a tobacco and a Ruyan^R nicotine E-cigarette

                                 Per puff   Per 15 puffs or on   Per300 puffs (20
                                               cigarette              cigarettes or 1 nicotine
                                                                         cartridge)
Manufactured tobacco    01 mg          1.5 mg                   30 mg
cigarette
Ruyan^R 16 mg cartridge   0.05 mg        0.8 mg                  16 mg
Ruyan^R 16 mg cartridge   0.04 mg        0.6 mg                  11 mg
Ruyan^R 16 mg cartridge   0.02 mg        0.3 mg                    6 mg
Ruyan^R 16 mg cartridge   0.0 mg          0.03 mg                  0 mg

ที่มา http://www.healthnz.co.nz/ecigarette.htm

              จากข้อมูล ที่กล่าวมาแล้วจะเห็นได้ว่า E-cigarette นั้นสามารถใช้เป็นเครื่องมือในการอดบุหรี่ได้ในผู้ที่ติดนิโคติน ซึ่งเมื่ออดบุหรี่จะเกิดอาการถอนยา โดยให้ค่อย ๆ ลดขนาดการใช้ลง และที่สำคัญคือการไม่เป็นบุหรี่มือสองที่ทำร้ายบุคคลรอบข้าง และทำลายสิ่งแวดล้อม

ทีมา : http://www.medicthai.com/admin/news_cpe_detail.php?id=420